UTAKMICA (LA PARTITA DI PALLONE)

Italija je pedesetih godina prošlog veka bila evropski muzički centar, i zabavna muzika se je u narednoj deceniji razvijala pod snažnim uticajem melodija sa najstarijeg muzičkog takmičenja na starom kontinentu - festivala “San Remo”. Kompozicije sa Apeninskog poluostrva koje su nekada lako osvajale svet danas zvuče prevaziđeno, nedovršeno, a često i infantilno, ali predstavljaju izvanredan zapis o duhu jednog davno prošlog vremena u kome su Nilla Pizzi i Claudio Villa svetu značili više nego Dusty Springfield i Elvis Presley...

Italijanska kancona je, dakle, preteča lakih nota kakve danas poznajemo, i osim toga što se je na instrumentalnom planu odlikovala ekstremnom jednostavnošću – promovisala je i urlatore, pevače koji su se u interpretaciji služili punim glasom, ili grublje rečeno: vikali preko svake mere. Samo ime je odavno odomaćeno kod nas, budući da ne zahteva nikakav prevod i savršeno korespondira srpskom glagolu “urlati”, a predstavnici tog “pravca” su Tony Dallara, Mina, Adriano Celentano (...) i naravno Rita Pavone, teenage – star iz šezdesetih.

Rita Pavone (1945 - ) je već kao sedamnaestogodišnjakinja postigla vrtoglavi uspeh u Italiji, pobedivši na “Festivalu nepoznatih”, a naredne 1963. je bila ubedljivo najveća zvezda sa hit – singlom “La partita di pallone”, prodatom u preko million primeraka. To je bio početak njene – ne suviše duge, ali uspešne – internacionalne karijere, i tokom naredne decenije je bila jedna od najpopularnijih pevačica na svetu: postaje idol tinejdžera u Engleskoj, Španiji i širom Evrope, a u SAD – u nastupa sa imenima kao što su Diana Ross, Tom Jones, Ella Fitzgerald, Duke Ellington, Pol Anka i Barbra Streisand (sa kojom je snimila duet). Okušala se je i u glumi, pošto joj je prvi film “Clementine, Cherie” (i istoimeni song, koji je i Nada Knežević pevala) doneo veliki uspeh, ali njena slava početkom sedamdesetih već počinje da bledi... Od tada tek sporadično objavljuje albume, igra u filmovima i pozorištu, i nastupa. Danas živi u Švajcarskoj sa suprugom i sinovima, i politički je angažovana.

Ritin prvi hit je, naravno, bio rado slušan i u Jugoslaviji, zahvaljujući verzijama koje su interpretirale Nada Knežević i Beti (Betty) Jurković. S tim u vezi treba reći da je kod nas negovan sasvim drugačiji način pevanja – tzv. grleno pevanje, koje je zahvaljujući melizmama daleko melodičnije i toplije od italijanskog urlatorstva, a naročito od interpretacije Rite Pavone, koja je često bila deklamatorska. Po načinu pevanja najbliži Italijanima je bio Đorđe Marjanović, o kome je već dosta toga rečeno na blogu – ali možda je njegova zvezda i bila tako sjajna baš zato što nije sve u grlu...

Elem, verziju pod imenom “Nogometna utakmica” je izvodila Beti Jurković (1936 - ), jugoslovenska pevačica koju mlađa publika gotovo i ne poznaje. Rano je napustila svetla pozornice, iako je tokom dugog niza godina bila jedan od najpopularnijih izvođača zabavne muzike u zemlji, sa stotinama hiljada prodatih ploča. Na početku karijere je osvajala nagrade na Slovenskoj popevci, onda je nastupala na Opatijskom festivalu (sa Ivom Robićem je '59 otpevala antologijski duet “Autobus calypso”) i Zagrebfestu, snimala za Polydor i bila velika uzdanica Jugotona – ali se je njena karijera tokom sedamdesetih uglavnom svela na nastupe na “Melodijama Istre i Kvarnera”, gde je najčešće izvodila svoju autorsku muziku...

Pesmu “La partita di pallone” potpisuje italijanski kompozitor Edoardo Vianello, a tekst koji izražava bes i sumnju jedne žene zbog nedeljnih odlazaka njenog partnera na utakmicu je napisao Carlo Rossi. Obe domaće verzije ostaju verne originalu u svakom smislu, jedino je u tekstu Đorđa Marjanovića (koji peva Nada) izostavljen motiv ljubavnice ... Dakle, numera b2 na EP – u “Dok si tu” je “Utakmica”, u verziji koja se neznatno razlikuje od one objavljene na trostrukom CD – u. Mi ćemo slušati prvu, budući da je jedna od osnovnih funkcija ovog bloga predstavljanje zvuka koji je skinut sa vinila, ne bi li na taj način bio sačuvan od zaborava... Verzije Rite Pavone i Beti Jurković nisu vinyl ripovi, ali pošto već postoje na YouTube – u ovde su pozajmljene kao takve, u cilju kompletnog prikaza paralele kojom se danas bavimo.

Rita Pavone (La partita di pallone) :

Beti Jurković (Nogometna utakmica) :

Nada Knežević (Utakmica) :

Edit: Pesmu je obradila i hrvatska pevačica Vesna Pisarović, na albumu "Naša velika pjesmarica - Great Yugoslav Songbook" 2016. godine.